Oh, ik dacht dat ik wel klaar zou zijn met praten over suiker. Haha, maar in deze podcast ga ik er toch nog even wat dieper op in. Want misschien heb jij ook wel de "Af van jouw suikerverslaving" challenge gemist in januari? Misschien kun je nog steeds niet echt ontspannen rondom suiker?
Ik weet dat er voldoende tegengeluid is in deze maatschappij. En dat velen van ons toch diep van binnen bang blijven voor suiker. Want suiker is ongezond, toch? Dat is wat de media ons verteld. Is intuïtief eten dan ook niet ontzettend ongezond?
Meer daarover in deze aflevering!
Aflevering 20: over suiker, gezondheid en intuïtief eten
Vergeet je niet te abonneren op mijn podcast via bijvoorbeeld Itunes, als je op de hoogte wilt blijven van de allernieuwste afleveringen. En schroom niet om een linkje naar de podcast te delen met jouw familie of vrienden, als je denkt dat deze aflevering mogelijk waardevol voor ze kan zijn.
Mijn suikervrije verleden
Ik ben ooit heel fanatiek foodblogger geweest, en ik at heel fanatiek suikervrij. Ik ontwikkelde zelfs een kookboek. Maar met vlagen bleef ik last jouden van overeten, snoepbuien, etc. Dus ik dacht écht verslaafd te zijn aan suiker.
Inmiddels heb ik geleerd dat het allemaal veel minder te maken heeft met suiker zelf. En veel meer met de psychologie hieromtrent.
Onze angst rondom suiker staat ons in de weg
We geloven ons hierdoor vaak niet over te geven aan intuïtief eten, en aan het vertrouwen op ons lijf. Want we denken met vlagen: intuïtief eten is ongezond, als we suiker mogen eten.
Suiker is één van de meest veroordeelde voedingsmiddelen die er zijn. Een beetje samen met gluten en zuivel, wat met vlagen ook een slechte reputatie krijgt.
Maar we gaan niet met een bak suiker op de bank zitten. Het is niet die suiker zelf, die "het probleem" is.
Maar je kunt je voorstellen dat het lastig is om rust te vinden rondom eten, als je bang blijft voor de effecten van suiker op jouw gezondheid. Daarom is het het voedingsmiddel waar ik met mijn klanten misschien wel de meeste tijd aan besteed.
Suiker wordt in verband gebracht met acne. Er wordt gezegd dat je er verslaafd aan kan zijn. Het zou voor verzuring kunnen zorgen in ons lijf. Toch?
Het lastige is, dat dat voor een heel groot deel pseudo-wetenschap is. Veel van de onderzoeken rondom suiker, worden door populaire media en documentaire makers uit z'n verband getrokken. (Daar later in deze podcast/dit artikel, meer over!)
“Veel van de onderzoeken rondom suiker, worden door populaire media en documentaire makers uit z'n verband getrokken.”
Saskia Koopman
De trend in de dieetindustrie
Door de dieetindustrie wordt suiker ook heel erg opgepikt als boosdoener, en er worden jaarlijks miljoenen verdient met programma's als suiker detoxes, etc.
Het bijzondere is ook hoe dat de afgelopen jaren steeds in een meer extremere mate gebeurt. Toen ik in 2013 zelf in de suikervrije val liep, probeerden we met z'n allen vooral de bewerkte witte, suiker uit te sluiten.
Daarna kwam de hype van het koolhydraatarm leven, waarbij ook de natuurlijke suikers uit fruit en volkoren granen in een verdomhoekje werden geplaatst. En inmiddels wringen mensen zich in bochten om helemaal ketogeen te leven.
Ik hoop dat je daarmee bewust wordt van het feit dat wat de dieetindustrie ons vertelt, continu verandert. Er is immers ook een tijd geweest dat we allemaal vetvrij en light probeerden te eten.
We zijn de afgelopen decennia immers alleen maar dikker geworden en we zoeken daar als maatschappij een boosdoener voor. En de dieetindustrie springt daar mooi op in, door telkens weer iets nieuws te bedenken. Als je namelijk het ene dieet hebt geprobeerd en het werkt niet, dan kun je vervolgens mooi je geld stoppen in iets anders wat ook niet werkt.
Het probleem met de dieettrends
Inmiddels is wel aangetoond dat dat het niet zozeer uitmaakt wát we doen als mensen, om dat gewicht te verliezen. Maar dat die interventies gericht op gewichtsverlies áltijd averechts werken op de langere termijn.
Het probleem is namelijk dat al die interventies die nodige restricties met zich meebrengen. En die werken op de langere termijn altijd averechts, omdat ze voor onze psyche gewoon niet werken.
Daar leer ik je uiteraard meer over in de gratis masterclass, mocht je die nog niet hebben gedownload.
Wat onderzoek écht zegt over suiker
Bijvoorbeeld als we kijken naar de onderzoeken die gaan over welke hersengebieden in ons brein worden gestimuleerd door suiker. Omdat suiker ook ons dopaminerge systeem activeert (ook wel het beloningssysteem in onze hersenen), wordt er vaak geconcludeerd dat het net zo verslavend is als cocaïne.
En ja, het eten van suiker geeft ons ook een goed gevoel! Vandaar dat het gelinkt is aan het stimuleren van ons beloningssysteem. We zijn als mensen gemaakt om ons naar genot toe, en van pijn af te bewegen. Maar ons beloningssysteem wordt ook geactiveerd als we naar puppy's kijken. Als we iemand knuffelen, sex hebben. Als we shoppen of naar mooie muziek luisteren.
“Die ratten vertonen alleen dat "verslavingsgedrag" bij suiker, als ze deprived zijn. Dus als ze al een tijdlang geen toegang hadden tot eten en tot suiker. ”
Iets wat ook wel gebeurd als we onszelf op dieet zetten, toch? Ook dan voelen we ons met vlagen tekort gedaan, eten we met vlagen veel te weinig, of ontzeggen we onszelf zoetigheid.
Dus het bijzondere is, dat juist als jij jezelf suiker ontzegt, dat jouw beloningssysteem extra wordt gestimuleerd als je een keer iets suikerrijks consumeert. (En dus, voel je je juist dan "suikerverslaafd" of niet te vertrouwen rondom lekkernij!)
Dit is dan ook juist waarom die restricties niet werken. Als we onszelf dingen ontzeggen, en we eten het per ongeluk op een borrel, feestje of op een stressvol moment wel, dan heeft dat lekkers een verhoogd effect op ons geluksgevoel.
En dat is hoe we een chaotische relatie creëren met bepaalde voedingsmiddelen.
Je reageert heftiger op voedsel als je het jezelf een tijdlang hebt ontzegt
En dat is niet gek. Jouw lichaam is immers gemaakt om je in leven te houden! Dus als jouw lichaam merkt dat deze een tijdlang dingen niet krijgt, die helpen om te overleven, dan geeft jouw lichaam graag dat signaal: geef me er meer van, want dat helpt me in leven te blijven!
Suiker uitsluiten, helpt dus niet om je minder suiker-verslaafd te voelen. Sterker nog, het versterkt dus juist jouw geluksgevoelens als je het wél een keer eet.
Als je ooit geprobeerd hebt om suikervrij te eten, heb je misschien ook wel gemerkt dat er soms een soort biologische drive ontstaat om het toch te pakken. Dus je bent niet zwak als het je niet lukt om ervan af te blijven. Juist proberen ervan af te blijven creëert die aantrekkingskracht.
“Je creëert een self-fulfilling prophecy: je dénkt, dat je jezelf niet kunt controleren rondom suiker. Vervolgens ontzeg je het jezelf. En dat zorgt er alleen maar voor dat je er meer naar verlangt. En zodra je een hap neemt wordt jouw beloningssysteem flink gestimuleerd. En juist hierdoor overeet je jezelf eraan. En denk je achteraf: zie je wel, ik ben niet te controleren rondom suiker.”
Saskia Koopman
Het is niet zo dat jouw gevoel niet klopt
Ook al zegt het onderzoek dus dat een échte suikerverslaving niet bestaat, het kan best zijn dat je het wel zo voelt. Juist omdat die chaos rondom suiker je die indruk geeft.
Alles wat ons een goed gevoel geeft, stimuleert immers dat dopaminerge systeem!
Suiker en ontstekingen
Ander onderzoek waar je ons dikwijls zorgen over kunnen maken is over hoe suiker mogelijke ontstekingen in ons lijf zou kunnen veroorzaken.
Dat ontsteken en verzuren van ons lijf wordt dikwijls gezien als iets wat problematisch is. Maar daarmee vergeten we even dat ook die verzuring juist onderdeel is van de natuurlijke processen van ons lichaam. En die verzuring is op bepaalde momenten ook nodig om ons in leven te houden.
Stress is ook verzurend. Net zoals de lucht die we inademen in grote steden, of op de snelweg. Net als alcohol en sigaretten. Of te weinig slaap.
Het lastige is dat die onderzoeken rondom suiker en verzuring is dat ze de proefpersonen hierin vaak pure suikersiroop lieten drinken. Maar, eerlijk is eerlijk: wat is het laatste moment geweest waarop jij op de bank bent gaan zitten en je een fles glucosestoop hebt gepakt en dat zo je mond in hebt gegoten?
We gaan niet met een bak suikerklonten op de bank zitten
De meeste mensen krijgen suiker binnen omdat ze bijvoorbeeld een koekje eten. En dat koekje bevat ook gewoon de vetten uit de boter. De eiwitten uit de nootjes die erin zitten, of de eieren. Zo'n koekje heeft dus nog een hoop andere voedingsstoffen in zich, die ook allemaal impact hebben op hoe jouw lijf dat koekje verteert.
Dus het eten van bepaalde zoetigheid (als cake, of koek of taart), kan niet vergeleken worden met het drinken van pure suikersiroop. We vergroten dus vaak de impact in ons hoofd heel erg uit.
En die verzuring die we mogelijk ervaren na het consumeren van bepaalde voedingsmiddelen, daarvan is het nog maar de vraag of die alleen veroorzaakt wordt door het voedingsmiddel zelf. Of dat deze juist ook wordt gecreëerd door alle stress die we veroorzaken, omdat we onszelf beoordelen en veroordelen naar aanleiding van wat we eten. Omdat we obsessief nadenken over de mogelijke effecten van bepaalde voedingsmiddelen op ons lijf.
“We creëren ook stress door onszelf bang te maken, en obsessief na te denken over de impact van bepaalde voedingsmiddelen op ons lijf. ”
Ik raad je niet aan om met een fles suikersiroop op de bank te gaan zitten
Dit verhaal is er niet om je te vertellen dat suiker gezond is, en dat je er vooral meer van moet eten.
Dat is hetzelfde als zeggen: jij gelooft in body positivity, dus je promoot obesitas. Mensen denken al snel, jij bent voor dik zijn, dus jij vindt dat mensen dikker moeten zijn.
En dat is een natuurlijke neiging die we als mensen hebben: niet alleen kunnen we bepaalde opmerkingen soms uit z'n verband trekken. We zoeken ook vaak naar de extremen: je moet voor zijn of tegen. Iets moet goed zijn, of iets moet slecht zijn.
En daarmee zeggen we dus ook: jij vindt suiker niet slecht? Dus dan vindt je het goed?
Wat ik bedoel, is dat áls jij een gezonde relatie met suiker kunt creëren...
En je kunt de angst die ervaart rondom bepaalde voedingsmiddelen reguleren...
En je kunt jezelf rondom suiker gerust stellen...
Dan kun je stress rondom die voedingsmiddelen voorkomen. En daarmee voorkom je ook meteen bepaalde extremen.
Wat er gebeurt als je jezelf chocolade ontzegt
Even als voorbeeld. Dan vergroot natuurlijk jouw verlangen naar chocolade. Want we verlangen altijd naar datgene wat we van onszelf eigenlijk niet mogen. We zetten het daarmee op een voetstuk. We verlangen naar datgene wat we onze "guilty pleasures" noemen (ik heb dan ook niets met die term!).
Dus de kans dat je er dan nog eens een keer een hapje van gaat nemen, die is aanwezig. Want er zijn altijd momenten waarop je die spanning op jouw eetpatroon even niet aankunt. Als je druk bent geweest om je werk bijvoorbeeld. Als je wilskracht even op is.
Niet alleen zorgt die restrictie op chocolade dan oor een verhoogde reactie in jouw beloningssysteem. Ook is het zo dat je een soort alles-of-niets moment voor jezelf creëert. Omdat je denkt: dit mag eigenlijk niet. Vanaf morgen blijf ik er weer van af. En daarmee is de kans op overeten alleen maar toegenomen.
“Als je vrouwen vergelijkt die zichzelf suiker ontzeggen, met vrouwen die het zichzelf toestaan: Eet de ene groep niet per se minder suiker dan de andere. Bij de ene groep zijn er echter meer extremen aanwezig.”
Saskia Koopman
Het netto effect van suikervrij eten
Wat ik heb gemerkt als je vrouwen vergelijkt die zichzelf suiker ontzeggen, met vrouwen die het zichzelf toestaan: is dat de ene groep niet per se minder suiker eet dan de ander.
Bij de ene groep zijn er echter meer extremen aanwezig. De eerste groep eet het een tijdlang helemaal niet, en heeft dat een uitspatting de andere kant op. Een moment van overeten, een snoepbui, een vlaag van emotie eten waarin je opeens heel veel suiker eet. En dan volgen vaak die restricties weer, omdat we denken: zie je wel, ik kan het maar beter niet in huis halen.
Dat is ook het bijzondere aan de toestemmingsparadox: Dat als je jezelf iets gaat toestaan, dat het verlangen en de craving ernaar op termijn afneemt.
Als je aan de slag gaat met intuïtief eten, met vrij eten, en je komt op die plek waarop je je alles durft toe te staan.
Als je durft te vertrouwen op jouw lijf, en eten ook steeds meer neutraal gaat zijn.
"Ja maar, ik eet nu opeens heel veel suiker!"
"Dat kan toch ook niet oké zijn?"
Daarover wil ik alleen zeggen. Dat is oké, en een heel normaal onderdeel van het proces van gewenning.
Als je net start met intuïtief eten, dan komt er even een fase waarin je jezelf mogelijk even helemaal kan overeten aan allerlei eerder "verboden fruit". Aan alles wat je jezelf het ontzegt.
Dat is een heel normaal onderdeel van het proces naar voedselvrijheid. Je moet jezelf een tijdlang dat lekkers toestaan, voordat jouw lichaam ook echt beseft: dit is er altijd. Zodat die craving kan afnemen. Zodat die reactie in jouw brein kan afnemen.
Het duurt dus gewoon even, voordat je die rust kunt ervaren. Net zoals mensen dat ervaren, die zichzelf altijd alles toestaan rondom eten.
Dus besef je, dat als jij nu probeert die omslag te maken: dat het heel normaal is dat je alleen maar kan denken aan brownies en ijs. Aan koekjes en donuts. En dat je dan denkt: dit kan toch ook niet goed zijn? Besef je dat dat iets is, wat op een gegeven moment gaat afnemen als je jezelf steeds meer die toestemming gaat geven om die voedingsmiddelen te eten op momenten dat je dat wilt.
Het proces van gewenning
Als je die restricties loslaat zal je zien dat je niet per se heel veel meer suiker eet, dan dat je deed toen je probeerde om restrictief suikervrij te eten met de nodige uitspattingen de andere kant op.
Alleen eet je er mogelijk wel een hoop van tijdens het proces van gewenning En dat proces is vaak een heel spannend proces, vol twijfels en saboterende gedachten. We denken dan met vlagen toch terug aan die oude vertrouwde restricties. Dat bekende gevoel van ons eten controleren.
Dat heen er weer bewegen is heel normaal. Van: ik wil zo graag intuïtief eten, maar dit kan toch ook niet goed zijn. Naar: een terugval in restrictief denken of jezelf beoordelen over jouw eetpatroon. En dat is waarom ik ooit de Blij Dieetvrij Club ben gestart. Zodat we op dat soort momenten een plek hebben waar we even ons ei kwijt kunnen. Waar we even herinnert worden aan waarom we doen wat we aan het doen zijn.
Want telkens als je een bekende "pull" krijgt van het restrictief eten, kun je met een bewuste intentie toch weer jouw gedrag en gedachten bijsturen.
Je mag het ook oneens zijn
Ik kan me ook heel goed voorstellen dat, als jij net een filmpje hebt gekeken over hoe slecht suiker is...
Of je hebt één van die ontzettend angstaanjagende documentaires over suiker bekeken op netflix...
Dat je het niet me me eens bent. Dat mag ook.
Ik heb ook jarenlang suikervrij gegeten, omdat ik bang was voor suiker. Omdat ik écht dacht dat ik gewoon nooit te controleren zou zijn rondom zoetigheid.
En ik heb ook de tijd genomen om te onderzoeken wat suiker met me deed. En in hoeverre me dat hielp in mijn relatie tot voeding. En helemaal als ik kijk naar mijn verleden met emotie eten en overeten. Daardoor heb ik gewoon écht de conclusie moeten trekken dat het suikervrij eten me niet hielp. In ieder geval niet op de langere termijn.
Soms duurt het even
Maar soms duurt het even voordat dat kwartje echt goed valt. En soms betekent dat ook dat je een tijdje van de ene wal naar de andere wal gaat zwemmen. En dat proces mag er zijn. Ik ben er niet om dat proces onnodig te versnellen als je daar nog niet aan toe bent.
Maar ik ben er wel voor je als je merkt: dit helpt me niet. En ik herken me in dat verhaal wat jij vertelt over suiker. En misschien ook wel, dat je wat support kan gebruiken op jouw weg naar voedselvrijheid.
"Creëer een geweldige relatie met eten en stop jouw strijd met eten voorgoed!"
(ook als je voor jouw gevoel alles al eens hebt geprobeerd!)