Ben je bang om aan te komen?
Seizoen 2 - Aflevering 3
Dealen met (de angst voor) gewichtstoename
De angst voor gewichtstoename beïnvloedt jouw relatie met eten
Dikwijls is de angst om aan te komen dé reden waarom we niet verder komen in het vinden van rust rondom eten. En die angst uit zich op 2 manieren:
- Die angst voor gewichtstoename zorgt ervoor dat je niet durft te beginnen aan het bouwen van een gezondere relatie met eten. Waardoor je vast blijft zitten in het lijnen, diëten, opletten en die vicieuze cirkel van restricties en eetbuien of overeten.
- Of die angst is iets wat je gaandeweg tegen komt. Waardoor je vastloopt in de eerste fase van het vinden van voedselvrijheid en rust rondom eten.
In een eerdere podcast-aflevering sprak ik al even over hoe gewichtstoename voor veel vrouwen onvermijdelijk is als ze starten aan vrij en intuïtief eten.
Soms is die gewichtstoename tijdelijk, omdat ons metabolisme zich moet herstellen en we moeten wennen aan het toestaan van alle voedingsmiddelen.
Soms is het ook een direct gevolg van de oerhonger die vaak ontstaat na een periode van restrictief eten (iets waardoor we vaak blijven jojoën, als we daarna weer aan een nieuw dieet starten).
Soms is die gewichtstoename nodig, en blijvend, omdat een hoger gewicht gezonder voor je is.
Hoe dan ook, het omgaan met dat veranderende gewicht, is dikwijls één van de belangrijkste obstakels waarmee we moeten leren omgaan.
“Voor veel vrouwen is de angst die ontstaat bij het aankomen zo overweldigend, dat we direct weer terug willen naar onze restrictieve manier van eten. En dat fictieve gevoel van controle."
Mijn eigen ervaring met die angst
Ook ik ben in mijn proces van het herstellen van mijn relatie met eten de angst voor gewichtstoename tegengekomen. Ik ben kilo's aangekomen. En met vlagen voelde ik alles in me heel hard in de weerstand schieten.
Ik moest die angst in de ogen kijken. Die angst die met stemmetjes komt als: "gaat dit aankomen ooit stoppen? Dit kan toch ook niet goed voor me zijn!"
Vaak hebben we het over het loslaten van bepaalde angsten. Maar het lastige is, zodra je tegen jezelf zegt dat de angst er niet mag zijn, of dat je die angst MOET loslaten, dan heeft dat geen enkel effect.
Dat werkt gewoon niet.
"Je kan een angst niet wegstoppen, je kan een gevoel niet wegdenken. Je kan een negatieve gedachte niet onderdrukken. Die dingen ontstaan nou eenmaal. Ze poppen eens in de zoveel tijd op."
Ook ik heb nog steeds weleens dat er een negatieve gedachte op popt. Of dat ik de angst herken bij mezelf. Dat ik doorheb dat hij impact op me heeft.
Hoe herken je de angst om aan te komen bij jezelf?
De angst uit zich bijvoorbeeld in:
- het bewustzijn van alles wat je eet (en of het wel gezond genoeg is);
- Jezelf dagelijks wegen (of heel regelmatig, als vorm van controle);
- Porties afwegen, of tracken en bijhouden;
- Kijken in de spiegel om te checken hoe je lijf eruit ziet (en dan met name naar die lichaamsdelen kijken die je lastig vindt om te te accepteren);
- Bijhouden welke kleding je niet meer past (en die bewaren in de hoop dat het je motiveert om iets te doen waardoor je er snel weer in past);
- Het continu op zoek gaan naar nieuwe voedingsschema's of het bekijken van "what I eat in a day" video's van anderen (het continu maar zoeken naar de ultieme aanpak);
- Het volgen van social media accounts of tv programma's die draaien om afvallen of jouw eetpatroon controleren.
“We denken dat die angst ervoor zorgt dat we niet aankomen. Maar dat is niet hoe het werkt. Die angst voorkomt niet dat je aankomt. Sterker nog, je kan niet voorkomen dat jouw lichaam verandert gedurende het leven."
Saskia Koopman
Ons lijf is organisch en altijd in verandering
Ons lichaam verandert nu eenmaal gedurende ons leven, en dat is iets wat we niet kunnen voorkomen. Het is als een boom die door de seizoenen heen verandert. Die in de winter blaadjes verliest, en die in het voorjaar weer ziet teruggroeien. Die in bloei staat in bepaalde periodes. Ons lichaam is wat dat betreft net zo organisch als onze menstruatie-cyclus.
Want ons lijf verandert, naarmate we groeien en ouder worden. Als we in de puberteit komen, zwanger worden, of in de overgang komen. Als we ziek worden en weer beter. Als we medicijnen slikken. Als onze gewoontes veranderen en dat wat ons drijft in ons leven.
Wat heeft de angst rondom jouw gewicht jou opgeleverd?
En wat heeft deze angst jou gekost?
Wie zou je zijn zonder die angst? Als je er niet geregeld door geleid wordt? En misschien denk je dan meteen. Ja maar, Saskia, JIJ hebt makkelijk en jij hebt bepaalde privilileges vanwege jouw gewicht en die heb ik niet.
En dan zou ik willen zeggen. Ja, helaas wel. Want we leven in een maatschappij met een vetfobie. Waarin gediscrimineerd wordt op basis van gewicht. Waarin het niet makkelijk is om niet te voldoen aan de ideaalplaatjes, omdat er veroordeeld wordt, en beoordeeld wordt op basis van ons uiterlijk.
Het is logisch om jouw gewicht te verbinden aan andere dingen
Zoals aan hoe geaccepteerd je bent, hoeveel respect je verdiend. Hoe aantrekkelijk anderen je vinden. We koppelen ons gewicht ook aan ons zelfvertrouwen en onze gezondheid.
"Maar dan nog is het zo, dat je laten leiden door die angst niet voorkomt dat je aankomt. Jouw lichaam doet wat ze doet. En als jouw lichaam wil aankomen, gebeurt dat.
En voor een groot deel doet jouw lichaam die dingen om ervoor te zorgen dat je in leven blijft. Want jouw lichaam is best slim eigenlijk, en is er voor JOU."
Je kan de angst niet wegdenken
Als je denkt, waarom lukt dat me niet? Dat kan ook niet. Net zoals je een bal onder water probeert te drukken. Dan plopt deze gewoon weer op. En zo werkt dat met een angst net zo.
Wat je wel kan doen, is voorkomen dat die angst je continu leidt. Helemaal als je merkt dat die angst averechts gaat werken als het gaat om rust vinden rondom eten. Als die je in de weg staat om de obsessie met jouw gewicht en met eten los te laten. Als deze ervoor zorgt dat je continu blijft jojoën.
Je kan wel voorkomen dat de angst je blijft leiden.
“Je kunt ervoor kiezen die angst op de bestuurdersstoel te laten zitten. Of, als je de angst herkent, kun je ervoor kiezen de angst op de achterbank te zetten. En zelf in die bestuurdersstoel te gaan zitten."
Saskia Koopman
Hoe doe je dat? Je niet laten sturen door die angst?
1.) Allereerst, door die angst te herkennen en te ontdekken wanneer deze je stuurt. Hoe uit de angst zich bij jou? Kun je hem benoemen als deze je leidt?
2.) Merk hem op. Zeg iets als "hallo angst, daar ben je weer!" Vertel jezelf dat het oké is om die angst te voelen. Accepteer dat deze er is & wees lief voor jezelf. Je bent niet "zwak" als je deze voelt of ervaart. Er is niets mis met jou. Je bent menselijk!
3.) Kijk of je vervolgens een krachtige actie kan ondernemen. Bedenkt wat je zou doen als je je nu zou laten leiden door die angst, en doe dat niet. En kijk wat je zou doen, als je in plaats daarvan een keuze zou maken vanuit vertrouwen. Wat zou je dan doen? En doe dat.
Stel, iemand biedt je een lekker toetje aan. En opeens popt die angst op. "Zou ik dit eigenlijk wel moeten eten? Wat als ik ervan aankom?" Iets wat zomaar kan gebeuren bij een lekker decadent dessert. Bedenk wat een keuze is uit angst en wat een keuze is uit vertrouwen?
Vanuit angst: ik neem het niet. Straks overeet ik me eraan, en kom ik aan.
Vanuit vertrouwen: Ik pak het aan, en luister naar en vertrouw op mijn lijf dat deze me het signaal geeft als ik vol zit. Ik durf gewoon te genieten van dat toetje voor zover dat goed aanvoelt.
Erken de angst, in plaats van te doen alsof deze niet bestaat
En maak vervolgens bewuste keuzes. Dat is niet hetzelfde als rebelse keuzes maken, zoals we die soms ook herkennen als reactie op een restrictie: vanuit het "F*ck it! Ik geef even helemaal niets meer om mijn lijf of mijn gezondheid!"
Die rebelse reactie is ook vaak het gevolg van een mentale restrictie: als je eigenlijk diep van binnen vind dat je iets niet zou moeten eten. Ook dan kan onze toestemming omslaan in rebellie.
Als je keuzes maakt vanuit een plek van vrijheid, vertrouwen en zelfacceptatie, dan kun je ook liefdevolle beslissingen maken voor jouw lijf.
En soms is dat nee zeggen tegen een decadent dessert. Als het je niet aanspreekt, als je vol zit. Als je er geen behoefte aan hebt.
(nog een ander voorbeeld in de audio-versie van deze podcast! 🙂 Een beetje lukraak bedacht terwijl ik de podcast opnam.)
“Het gaat erom dat je acties onderneemt waarmee je jezelf ook het signaal geeft: "Ik laat me niet leiden door mijn angst, maar ik probeer te vertrouwen op mijn lijf."
Saskia Koopman
Ik kan me voorstellen dat je weerstand ervaart
Als ik tegen jou roep: laat je angst los! Dan poppen er dikwijls een hoop tegenargumenten op. Dan voel je diep van binnen...
- "ja maar, dan accepteert hij/zij mij niet meer!"
- "Ja, maar de dokter zei dat..."
- "Ja, maar, mijn gezondheid"
Het is logisch dat iets in jou bang is voor verandering. En dat is hartstikke logisch.
We hebben vanuit de dieetcultuur ook aangeleerd, dat alles wat met ons gewicht te maken heeft, ook direct met onze gezondheid te maken heeft. En ik zou met liefde willen schreeuwen "dat is niet waar", je een lading wetenschappelijke literatuur willen toespelen, je willen helpen leren over hoe je écht lief kan zijn voor jouw lijf.
Die angst, en de controle die je ervaart door je te laten leiden door die angst, is misschien wel een onderdeel van wie je bent.
Misschien is dat een onderdeel van jouw identiteit. En dan kan mijn opmerkingen over je hiervan losmaken, als een persoonlijke aanval voelen. Dat is natuurlijk nooit mijn bedoeling. Ik probeer je puur verder te helpen.
Als je het aandurft, kijk eens naar jouw "ja maars". Welke gedachten er ontstaan?
Weet dan, dat puur omdat je iets denkt, het niet meteen waar is.
Je laten leiden door die angst, voorkomt niet dat je aankomt.
Dat betekent niet dat het niet eng kan zijn! En dat we niet van alles koppelen aan ons gewicht (zoals onze gezondheid, en in hoeverre we geaccepteerd worden of respect verdienen, etc.).
Heb je hulp nodig? Start dan bijvoorbeeld hier: download onze gratis masterclass.
Bestel het werkboek:
"Thuiskomen in je lijf"