Waarom grijp ik toch altijd naar eten, als ik niet lekker in mijn vel zit? Waarom kan ik niet gewoon even mediteren, of een warm bad nemen, om mezelf gerust te stellen?
Voeding is een primaire manier primaire manier om onszelf gerust te stellen: als baby's voelden we ons veilig in de armen van onze moeder (of vader), als we gevoed werden. Het is dus ook niet zo gek dat ons brein eten linkt aan een gevoel van veiligheid. Aan rust of vrede.
Er zijn meerdere studies die laten zien hoe wij als mensen eten direct associëren met gevoelens van rust en comfort.
Maar hoe leer je jezelf dan gerust te stellen, zonder altijd maar voor jouw gevoel afhankelijk te zijn van eten?
1. Verander hoe je tegen jezelf praat
Zelfcompassie is zo'n belangrijke tool! Want stel je eens voor dat je een fout maakt op jouw werk, en dat jouw baas jou hierover streng toespreekt. Vaak hebben we dan direct de neiging om hier ook nog eens een hele vloedgolf aan negatieve kritiek aan toe te voegen in ons hoofd.
"Zie je wel, ik ben ook niet slim genoeg voor deze baan." "Hoe had je dit kunnen laten gebeuren?!
Als de preek van jouw baas je al een rotgevoel gaf, dan zorgt deze zelfkritiek er alleen maar voor dat dat gevoel wordt uitvergroot. En als je je behoorlijk schaamt, dan heb je direct de neiging om jezelf gerust te willen stellen met eten. Iets, wat die negatieve emoties even tijdelijk verzacht of ze naar de achtergrond brengt.
Dit werkt natuurlijk net zo, als je jezelf vermanend toespreekt over een eetbui. Je voelt je al rot omdat je zoveel hebt gegeten. Je spreekt jezelf vermanend toe, en voelt je alleen nog maar rotter. En zo ontstaat er nog meer noodzaak om snel een pleister op al die negatieve gevoelens te plakken, in de vorm van eten.
Spreek jezelf eens toe op een redelijke, en zachte manier.
"Het is ook niet makkelijk om een fout te maken. Maar fouten maken is menselijk. Ik kan ervan leren, zodat ik de fout niet opnieuw hoef te maken."
"Jeetje, blijkbaar gebeurde er iets wat me aanzette tot een eetbui. Wat gebeurde er eigenlijk op dat moment? Waar had ik eigenlijk behoefte aan op dat moment? En hoe kan ik nu lief zijn voor mezelf?"
Hoe vriendelijker we zijn voor onszelf, hoe beter we ons voelen!
"Creëer een geweldige relatie met eten en stop jouw strijd met eten voorgoed!"
(ook als je voor jouw gevoel alles al eens hebt geprobeerd!)
2. Benadruk dat het oké is
We hebben allemaal weleens slechte dagen. En de manier waarop we gedurende de dag tegen onszelf praten beïnvloedt hoe we ons voelen, en daarmee ook wat we vervolgens eten.
Ontdek je een kritische of niet-helpende gedachte over jezelf, dan is het lastig om deze "uit te schakelen" of weg te denken. Zo werkt het menselijke brein nou eenmaal niet! Start eens met erkennen dat het slechts een gedachte is, en voeg toe dat het oké is wat je denkt of ervaart.
"Ik maak me zorgen over mijn werk, en dat is oké." "Ik ben bang om teveel te eten, en dat is oké. Dat is menselijk."
Door te accepteren wat er is, creëer je ook ruimte om nieuwsgierig te zijn over hoe jij eigenlijk werkt en wat je nodig hebt.
3. Zorg voor jezelf, zoals je dat doet voor jouw kinderen of jouw beste vriendin
Als jouw beste vriendin een overdaad aan ijs of pizza heeft gegeten en zich rot voelt, dan zeg je ook niet tegen haar. "Goh, ik kan écht niet geloven dat je die hele pizza naar binnen hebt gewerkt! Je bent echt zwak. Vindt je het gek dat je zo dik bent!"
En toch, zeggen we dit soort dingen maar al te vaak tegen onszelf.
Wat we wél zeggen tegen onze kinderen of de mensen die we liefhebben is: "wees eens niet zo streng voor jezelf. Het is oké, het komt allemaal wel goed." Je slaat misschien een arm om ze heen, geeft ze een kus, een knuffel of een lekkere kop warme thee.
Praat eens tegen jezelf zoals je dat doet tegen de mensen om wie je geeft. Door voor jezelf een bubbel te creëren van zelfacceptatie en veiligheid, voel je niet alleen stukken beter, je voorkomt die neiging om negatieve gevoelens weg te eten!
Emotie eten is vaak niet het grote probleem
Ik krijg iedere week wel een keer de vraag: hoe stop ik met emotie eten? Vandaar dat het hoog tijd was om deze tips met je te delen!
Maar ik wil je nog wel iets anders meegeven over emotie eten.
Vaak geloven we dat het feit dat we onze gevoelens dempen met eten, het grootste probleem is. En dat we dat vooral onder controle moeten krijgen. Uit angst voor gewichtstoename. Maar kort gezegd is het aanpakken van emotie eten geen manier om gewicht te verliezen.
Natuurlijk, soms kunnen mensen weleens gewicht verliezen als ze leren hoe ze op andere manier kunnen omgaan met hun emoties. Maar voorgoed stoppen met emotie eten (alsof dat iets is wat überhaupt helemaal mogelijk is), zal niet automatisch leiden tot gewichtsverlies.
Sterker nog, het zorgt er vaak voor dat we vast blijven zitten in een vicieuze cirkel.
Emotie eten is ons ingebouwde coping mechanisme
Emotie eten is vaak onze eerste en meest toegankelijke manier van omgaan met onze emoties, en hij is vaak ook redelijk effectief als het gaat om ons afleiden van onze pijn. Als we ons focussen op de smaak in onze mond, hoeven we even niet te dealen met onze problemen: met datgene waarover we ons zorgen maken, of het verdriet dat we voelen.
Emotie eten is daarom écht niet zo ontzettend ongezond: je hoeft je er absoluut niet schuldig over te voelen. (En nee, je bent ook niet zwak, als het weleens gebeurt.)
Het is immers een effectieve manier om om te gaan met onze gevoelens. En het is doorgaans niet de reden waarom we zo'n chaotische relatie met eten creëren. Of, waarom we soms het idee hebben dat we niet meer te stoppen zijn rondom lekker eten.
Emotie eten is dikwijls een reactie op voedselrestrictie
Emotie eten is namelijk ook een reactie op voedselrestrictie: zolang jouw lijf het idee krijgt dat het niet genoeg (of bepaalde voedingsstoffen niet) binnen krijgt, zal je jouw neiging om (door) te eten soms ervaren als iets wat oncontroleerbaar is.
Proberen om te "stoppen met emotie eten", werkt daarom vaak averechts, en kan leiden tot flinke eetbuien, helemaal als je de onderliggende biologische en psychologische oorzaken niet onderzoekt.
Want vaak uit dat alleen maar in extra eet-regels en restricties, die ervoor zorgen dat je in die eeuwige vicieuze dieetcyclus blijft steken. Het maakt voeding ook de perfecte afleiding of beloning. Hoe minder je jezelf iets lekkers gunt op reguliere momenten, hoe meer je in momenten van stress of verdriet zult redeneren:
"Ja maar, nu heb ik écht wel iets lekkers verdiend."
(Alsof dat verboden fruit opeens extra krachten heeft om je een goed gevoel te geven!)
Voorkom dat je je teveel zorgen maakt over emotie eten
Ik wil dus voorkomen dat je je teveel zorgen maakt over emotie eten. Je bent menselijk: iets lekkers eten is een vrij reguliere manier om om te gaan met emoties, die ons dikwijls met de paplepel wordt ingegoten.
Hard jouw best doen om te stoppen met emotie eten, werkt vaak averechts, en zal waarschijnlijk ook niet de quick-fix zijn die je zoekt!
Dat betekent natuurlijk niet dat er geen waardevolle en effectieve manieren zijn om te werken aan jouw relatie met eten (en de relatie met jouw lichaam). Probeer jezelf eens met zelfcompassie bij te staan, net zoals je dat bij jouw kinderen of goede vriendin zou doen.
En als je interesse hebt in het werken aan jouw relatie met eten, dan kan ik jou daarbij helpen. Download gerust mijn gratis masterclass om meer te leren over rust en vrede creëren rondom jouw eetgedrag!
"Creëer een geweldige relatie met eten en stop jouw strijd met eten voorgoed!"
(ook als je voor jouw gevoel alles al eens hebt geprobeerd!)
Referenties:
Adriaanse M. A., Prinsen S., de Witt Huberts J. C., de Ridder D. T. D., Evers C. (2016). ‘I ate too much so I must have been sad’: emotions as a confabulated reason for overeating. Appetite 103, 318–323.
Rosenbaum, D. L., & White, K. S. (2013). The Role of Anxiety in Binge Eating Behavior: A Critical Examination of Theory and Empirical Literature. Health psychology research, 1(2), e19. doi:10.4081/hpr.2013.e19